De visie van Civil Care is in 2016 door Linda Vogtländer en Sander van Arum (de twee ontwikkelaars van Civil Care) geformuleerd in het document “Eerst samenwerken voor veiligheid, dan samenwerken voor risicogestuurde zorg” (2016). Die visie is hier te downloaden. De visie werd vanuit de praktijk ontwikkeld als antwoord op het weerbarstige vraagstuk hoe werkelijk samenwerking te realiseren tussen alle betrokkenen bij de aanpak van geweld en onveiligheid.
Uit onderzoek van o.a het Verwey-Jonker Instituut (2014) was al bekend dat de bestaande interventies die worden ingezet bij geweld, verwaarlozing en misbruik in relaties, niet voldoende bijdragen aan het doorbreken van patronen van structurele onveiligheid. In (te) veel gevallen blijven die patronen voortduren en krijgt het merendeel van de kinderen en volwassenen niet de hulp die nodig is.
Civil Care is van mening van het beter moet, maar ook beter kan. In de visie “Eerst samenwerken voor veiligheid, dan samenwerken voor risicogestuurde zorg” wordt het principe van de gefaseerde ketenzorg geïntroduceerd. Als volgens de principes van de gefaseerde ketenzorg multidisciplinair, intersectoraal en systeemgericht wordt gewerkt, ontstaat een nieuwe denk- en handelswijze om structurele onveiligheid gezamenlijk te adresseren en het natuurlijke proces van herstel van gezinsleden te ondersteunen.
De visie richt zich in eerste instantie op huiselijk geweld en kindermishandeling en is landelijk omarmd door gemeenten, instellingen en de nationale overheid. De visie vormt de inhoudelijke basis van het Actieprogramma “Geweld hoort nergens thuis” (2018), de ontwikkeling van de MDA++, de afwegingskaders behorend bij de Meldcode, de handreiking strafbare kindermishandeling van het Netwerk Zorg en Straf en het triage-instrument en handelingsprotocol van Veilig Thuis. Beoogd resultaat is om het patroon van structurele onveiligheid in relaties te doorbreken en directe veiligheid, stabiele veiligheid en herstel voor alle betrokkenen te realiseren.
Ten bate van de uitvoering zijn de volgende vijf principes van belang:
- Maatwerk op basis van de specifieke kenmerken, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van het gezin/huishouden.
- Gecoördineerd en methodisch samen werken in een casusoverleg tussen direct betrokken professionals en in overleg met het systeem (ouderen, volwassenen met én zonder jeugdigen, sociaal netwerk),
- Intersectoraal en interorganisatorisch: het lokale veld (o.a. WMO, welzijn, onderwijs, JGZ, maatschappelijk werk, huisarts, wijkagent), gespecialiseerde jeugd- en volwassenen zorg en justitiële partners.
- Focus op feiten en gezamenlijk geformuleerde concrete resultaten.
- Inzet van gespecialiseerde en methodisch opgeleide specialisten (MDA++), met inhoudelijke doorzettingskracht en procesmatige doorzettingsmacht, wanneer de noodzakelijke resultaten op veiligheid niet binnen een bepaalde termijn behaald zijn.
Hoewel de visie oorspronkelijk is geformuleerd ten bate van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling, zien veel gemeenten en instellingen de meerwaarde voor andere situaties waar onveiligheid op de voorgrond staat; mensenhandel, multi-problem gezinnen, kwetsbare jongeren, verwarde personen, e.a. Onze verwachting is dat Gefaseerd samenwerken voor veiligheid®op termijn bijdraagt aan een fundamenteel nieuwe – effectieve en kwalitatief hoogwaardige – manier van werken en handelen en aan de transformatie van het sociaal domein. In concrete termen verwachten wij dat een goede implementatie van de visie substantieel bijdraagt aan het terugdringen van recidive en intergenerationele overdracht van geweld en op termijn aan het verlagen van de kosten van zorg en justitiële interventies.
